Ενα από τα πιο ωραία και ξεχωριστά χωριά της Χίου είναι τα Μεστά, ένα καστροχώρι διαφορετικό και καλοδιατηρημένο που δικαίως έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο.
Τα Μεστά Χίου βρίσκονται 35 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Χίου και συγκαταλέγονται στα μαστιχοχώρια. Με απλά λόγια, η ταυτότητα του μέρους είναι η εξής: εξαιρετικά διατηρημένο μεσαιωνικό χωριό, που μοιάζει με λίγο γκόθικ παραμύθι, ένας εκπληκτικός συνδυασμός Ανατολής και Δύσης, Γενουάτικου και Ελληνικού πολιτισμού, που δεν μοιάζει με καμία άλλη πόλη στο Αιγαίο.
Κάνοντας μια βόλτα στο καστροχώρι των Μεστών θα καταλάβετε πόσο ενδιαφέρον είναι σαν τοποθεσία, πόση ιστορία κουβαλάει, αλλά και πόση από αυτήν μπορείτε να ανακαλύψετε κατά την εξερεύνησή σας.
Η αρχιτεκτονική του χωριού που βασίστηκε στην άμυνα
Τα Μεστά Χίου δεσπόζουν σε μια μικρή κοιλάδα και χτίστηκαν στα βυζαντινά χρόνια, σε πενταγωνικό και κλειστό τετράπλευρο σχήμα με δαιδαλώδη εσωτερικά δρομάκια. Η βόλτα σε αυτά τα μικρά σοκάκια, κάτω από τις καμάρες των μπαλκονιών που βρίσκονται σε απόσταση… αναπνοής από το κεφάλι σας, θα δίνουν ενίοτε την αίσθηση ότι έχετε μπει σε ένα παλιό παραμύθι.
Χτισμένα τον Μεσαίωνα, τα Μεστά Χίου ανέπτυξαν ένα περίπλοκο αμυντικό σύστημα για να προστατεύονται από τους εχθρούς τους, οι οποίοι ήταν κυρίως πειρατές. Πρόκειται για έναν λαβύρινθο από πολυάριθμα στενά σκεπαστά δρομάκια, πολλά από τα οποία οδηγούσαν σκόπιμα σε αδιέξοδο για την παραπλάνηση των εχθρών τους. Μικροί κυκλικοί πύργοι στις γωνίες του χωριού (που σώζονται ακόμη) ενίσχυαν την άμυνα του οικισμού.
Η άμυνα γινόταν από τα δώματα, όπως και η υποχώρηση προς τον κεντρικό πύργο. Θολοσκεπείς στοές με θυρίδες για τόξα διαμορφώνονταν στις θέσεις που το περιμετρικό όριο της άμυνας περιοριζόταν σ’ ένα τοίχο.
Δείτε επίσης: Πυργί Χίου: Το ξεχωριστό μαστιχοχώρι που μοιάζει με υπαίθριο χώρο Τέχνης και Ιστορίας (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)
Τα σπίτια μάλιστα, μικρά και πέτρινα είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο και σχηματίζουν στην εξωτερική περίμετρο του οικισμού ένα ισχυρό προστατευτικό τείχος, καθώς ήταν χτισμένα από την εξωτερική πλευρά και δεν είχαν παράθυρα προς τα έξω.
Η κεντρική πύλη με την σιδερένια πόρτα είναι η μία από τις δύο εισόδους και ονομάζεται Πόρτα του Καπετάνιου.
Η πληθώρα εκκλησιών στα Μεστά Χίου
Στα Μεστά Χίου υπάρχει πλήθος εκκλησιών, κυρίως μικρών, πλήρως ενταγμένων στον πολεοδομικό ιστό και ξεχωρίζουν από το περιορισμένο (σε σχέση με τα σπίτια) ύψος και τη δίρριχτη στέγη τους και κατά τη διάρκεια των γιορτών κάνουν το κλίμα ιδιαίτερα κατανυκτικό.
Η πιο σημαντική και μεγάλη εκκλησία στο χωριό είναι αυτή του Παλιού Ταξιάρχη, μια από τις παλαιότερες χριστιανικές εκκλησίες στην Ελλάδα. Η ακριβής χρονολογία κατασκευής της δεν είναι γνωστή αλλά εκτιμάται περίπου στο 1412 μ.Χ. Στην αρχή ήταν ένας μικρός, καμαροσκέπαστος, μονόκλιτος ναός, αλλά όταν χρειάστηκε να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες όλου του χωριού επεκτάθηκε σε δίκλιτο με ενιαία στέγη και σταυροθόλια στο βόρειο κλίτος.
Μέσα στην εκκλησία, αξίζει να προσέξει κανείς τις αξιόλογες τοιχογραφίες που έχουν αποκαλυφθεί, καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, με πολλές παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Το τέμπλο είναι έργο του 1833, το οποίο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της υψηλής τοπικής ξυλογλυπτικής τέχνης. Παρόλα αυτά, στο χωριό υπάρχει πλήθος -μικρών κυρίως – εκκλησιών. Το χαρακτηριστικό τους που θα σας εντυπωσιάσει είναι το περιορισμένο σε σχέση με τα σπίτια ύψος τους και η στέγη τους.
Βόλτα στην πλατεία των Μεστών Χίου
Δίπλα στην εκκλησία του Παλιού Ταξιάρχη, βρίσκεται η κεντρική πλατεία του χωριού, το «λιβάδι» όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο. Είναι ο τόπος συγκέντρωσης των ντόπιων, αλλά και των τουριστών, καθώς εκεί υπάρχουν ταβέρνες και καφενεία.
Εκεί θα γευτείτε τη ντόπια χιώτικη κουζίνα και μερικά από τα πιο διάσημα παραδοσιακά προϊόντα του νησιού, τα οποία όμως, δεν θα τα βρείτε μόνο στη πλατεία αλλά σε όλο το κάστρο.
Οι επιλογές είναι άπειρες, από παραδοσιακές ταβέρνες και ατμοσφαιρικά cocktail bar, μέχρι μικρά παραδοσιακά καφέ με ανανεωμένη και ιδιαίτερη αισθητική.
Σίγουρα πρέπει να δοκιμάσετε το μεστούσικο κρασί, και κυρίως τη σούμα, που είναι ένα ποτό που φτιάχνεται στην περιοχή και παράγεται από την απόσταξη σύκων και σταφυλιών και είναι ποτό για γερούς πότες, αλλά αγνό και με ιδιαίτερη γεύση.
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχάσετε τα γλυκά του κουταλιού που φτιάχνουν και σερβίρουν στο χωριό. Από το γνωστό υποβρύχιο, μέχρι τους λουκουμάδες με μέλι Χίου, τις μαρμελάδες εσπεριδοειδών και τα σιροπιαστά γλυκά, κάποια από αυτά αρωματισμένα με μαστίχα.
Οι κοντινές παραλίες στα Μεστά Χίου
Τα Μεστά Χίου αποτελούν πόλο έλξης τουριστών, τόσο για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του που παραπέμπει στο Μεσαίωνα, όσο και για την ιδιαίτερη φυσική ομορφιά της περιοχής, αφού σε αρκετά κοντινή απόσταση βρίσκονται μερικές από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού, όπως η Μερικούντα, η Αποθύκα, η Αυλωνιά και τα Σαλάγωνα.
Υπάρχουν και οργανωμένες και μη οργανωμένες επιλογές, που καλύπτουν όλα τα γούστα, ενώ η πρόσβαση είναι εύκολη σε όλες τις παραλίες, ενώ σε κάποιες υπάρχουν τριγύρω ταβέρνες, καντίνες ακόμα και σημεία για ενοικίαση κανό για να εξερευνήσετε και να απολαύσετε στο έπακρο τα γαλανά νερά.
Τα έθιμα στα Μεστά Χίου
Στα Μεστά Χίου αναβιώνουν κάθε χρόνια πολλά έθιμα. Αρχικά, συνδέονται με το έθιμο του «Αγά», το οποίο αναβιώνει κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα εκεί και σε άλλα Μαστιχοχώρια, όπως στους Ολύμπους και στο Λιθί. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο δικαστήριο από το οποίο δεν γλιτώνει κανείς χωρίς να πληρώσει πρόστιμο, ενώ συνήθως διανθίζεται από ποικίλα δρώμενα και παραδοσιακή μουσική.
Επίσης, εκεί γιορτάζεται το Πάσχα του Φανού, ενώ στις 7 Αυγούστου, παραμονή του Αγίου Αιμιλιανού, οι χιώτες γιορτάζουν στην παραλία της Μερικούντας. Στις 8 και 9 Αυγούστου γιορτάζουν τη γιορτή της Σούμας και 10 με 17 Αυγούστου πραγματοποιείται η γιορτή των Ψαράδων. Στις 8 Οκτωβρίου τιμώνται οι Ταξιάρχες.
Πηγές: Βικιπαίδεια, chios.gr,discoverchios.gr, exploringgreece.tv
