Πολύχρωμες γειτονιές, γραφικά σοκάκια, πανέμορφα αρχοντικά, ολάνθιστες αυλές, παραδοσιακές εκκλησίες, εύφορη γη και μία πλούσια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Οι Επάνω Αρχάνες, που είναι γνωστές και απλά ως Αρχάνες, είναι ένας τόπος ευλογημένος στην κρητική γη, που γοητεύει τον επισκέπτη με την πρώτη ματιά.
Χτισμένες σε υψόμετρο 400 μέτρων, 16 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου και μόλις 7 χιλιόμετρα από το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, ξεπροβάλλουν σαν ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό που δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω τους.
Στη δυτική πλευρά τους υψώνεται το ιερό βουνό του Γιούχτα, όπου σύμφωνα με το θρύλο έχει ταφεί ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων Δίας. Πολλοί παρομοιάζουν την εικόνα του βουνού με τη μορφή του Δία που κοιμάται ενώ στην κορυφή του βρίσκεται το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού, όπως το λένε οι ντόπιοι, το οποίο ιδρύθηκε το 1443.
Τριγύρω ζώνονται από λοφώδεις εξάρσεις, απ’ όπου πήγαζαν πολλές πηγές με πλούσια νερά που σχημάτιζαν τον Καίρατο ποταμό (σημερινός Κατσαμπαδιανός), ενώ στα «πόδια» τους απλώνεται η εύφορη κοιλάδα.
Το κατάφυτο κρητικό τοπίο, με τους αμπελώνες, τις ελιές και τα κυπαρίσσια, να «αγκαλιάζουν» την πανέμορφη κωμόπολη, δημιουργεί το τέλειο φυσικό σκηνικό, που όμοιό του δεν έχετε συναντήσει.
Το «παραμυθένιο» χωριό με τις πολύχρωμες και ολάνθιστες γειτονιές
Οι Αρχάνες, είναι ένας μοναδικός οικισμός αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Κάντε τη βόλτα σας στο χωριό και ετοιμαστείτε για ένα πολύχρωμο ταξίδι στο χρόνο… Περπατήστε στα πέτρινα καλντερίμια τους, με τις περιποιημένες γειτονιές και τα χρωματιστά αρχοντικά.
Οι βουκαμβίλιες και οι ιβίσκοι στολίζουν τους τοίχους και οι ολάνθιστες αυλές, βάζουν τη δική τους πινελιά στον πιο πολύχρωμο πίνακα που έχετε συναντήσει ποτέ.
Χαθείτε μέσα στα γραφικά στενά του οικισμού, συνομιλήστε με τους φιλόξενους κατοίκους του, ανακαλύψτε μικρούς ιστορικούς θησαυρούς, παλιές εκκλησίες, μαρμάρινες κρήνες και παραδοσιακά μαγαζάκια.
Αυτή θα είναι η πιο όμορφη περιπλάνηση. Μία περιπλάνηση που δεν θα θέλετε να τελειώσει ποτέ…
Ξαποστάστε στην καταπράσινη πλατεία, κάτω από τα πλατάνια, πιείτε τον καφέ σας στα παραδοσιακά καφενεδάκια, γευτείτε ντόπιες καθαρές γεύσεις και μεζεδάκια, πιείτε το φημισμένο Αρχανιώτικο κρασί και μην πείτε όχι στα κεράσματα και τις ρακιές. Αν είστε τυχεροί και στις Αρχάνες έχει γλέντι, μην χάσετε την ευκαιρία να ζήσετε μία μοναδική εμπειρία.
Επισκεφθείτε επίσης
Τα μικρά μουσεία (Αρχαιολογικό, Λαογραφικό), ανακαλύπτοντας την ιστορία της περιοχής μέσα από τα ευρήματα των Μινωικών-Βυζαντινών χρόνων μέχρι και τα εκθέματα λαογραφικής τέχνης.
Τις βυζαντινές εκκλησίες, όπως τον Αγιο Γεώργιο του 11ου αιώνα, την Αγία Τριάδα, καμαροσκέπαστη των αρχών του 14ου αιώνα με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και της επίσης καμαροσκέπαστης Αγίας Παρασκευής της ίδιας περιόδου καθώς και την εκκλησία του Ασωμάτου με τοιχογραφίες του 1315.
Τον Ενετικό ναό της Παναγίας Κεράς ή Φανερωμένης με το πέτρινο καμπαναριό και το ρολόι δίπλα του που χτίστηκε με δωρεές Αρχανιωτών που είχαν μεταναστεύσει στην Αμερική.
Οινοποιεία για γευσιγνωσία κρασιού αλλά και για να δείτε την παραδοσιακή διαδικασία της οινοποίησης καθώς και λιοτρίβια, για να μάθετε τα πάντα για την ελιά και το λάδι.
Τον Αρχαιολογικό Χώρο Αρχανών. Ο αρχαίος μινωικός οικισμός ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960. Η τοποθεσία διαθέτει καλοδιατηρημένα ερείπια σπιτιών, τάφων και δημόσιων κτιρίων που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού.
Οι λάτρεις της φύσης και της πεζοπορίας μπορούν να ανέβουν στο Γιούχτα (ύψος 811μ.), να ακολουθήσουν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 ως τη Μυρτιά ή τον Προφήτη Ηλία, να οδηγήσουν μέσα στο Αρχανιώτικο φαράγγι, κάτω από την σκιά των αιωνόβιων δρυών και πλατάνων, αλλά και να ανέβουν στο Φουρνί με την αρχαία νεκρόπολη και το υπέροχο δάσος.
Πολυβραβευμένες και πολυφωτογραφημένες
Οι Επάνω Αρχάνες, με την πολύχρωμη γοητεία και αρχιτεκτονική τους, την καλλιτεχνική τους αύρα και το πλούσιο φυσικό περιβάλλον τους, έχουν κατορθώσει να εξαπλώσουν τη φήμη τους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Δεν είναι διόλου τυχαίο πως το CNN Travel τις συμπεριέλαβε στη λίστα με τα ομορφότερα ελληνικά χωριά ενώ έχει βραβευθεί και ως το δεύτερο ομορφότερο χωριό της Ευρώπης, αποσπώντας το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ανάπλασης Χωριού.
Παράλληλα, δεκάδες ταξιδιωτικά περιοδικά και γραφεία σε όλο τον κόσμο, αλλά και instagrammers και influencers τις κατατάσσουν στους ωραιότερους προορισμούς.
Μη χάσετε την ευκαιρία λοιπόν, αν βρεθείτε στην Κρήτη, να τις επισκεφθείτε.
Δείτε επίσης: Παραλία Πρέβελη: Ο τροπικός παράδεισος με το φοινικόδασος που πρέπει να επισκεφθείς σίγουρα μία φορά στη ζωή σου (ΦΩΤΟ)
Η «Αχάρνα» -Λίγα λόγια για την ιστορία τους
Ο σημερινός κύριος οικισμός ονομάζεται Επάνω Αρχάνες κι έτσι ξεχωρίζει από το συνοικισμό των Κάτω Αρχανών που βρίσκεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου.
Οι Αρχάνες έχουν διατηρήσει το προελληνικό όνομά τους που μαρτυρείται σε επιγραφή του 5ου αι. π.Χ. Πρόκειται για συνθήκη συμμαχίας μεταξύ της Κνωσού και της Τυλίσου και σε μια από τις διατάξεις αναφέρεται «Ο Αρχός θα έχει το τέμενος στην Αχάρνα». Ο Αρχός ήταν τοπικός ήρωας που λατρευόταν στις Αρχάνες.
Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν την κατοίκηση του χώρου στην προϊστορική εποχή και σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων.
Οπως όλα τα άλλα μινωικά ανάκτορα, έτσι και το ανακτορικό συγκρότημα των Αρχανών κτίστηκε γύρω στο 1900 π.Χ. (Παλαιοανακτορική περίοδος), διαθέτοντας ενιαίο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Αποτελεί σημαντικό τεκμήριο μινωικής αρχιτεκτονικής…
Στα νεότερα χρόνια, η πρώτη αναφορά στις Αρχάνες γίνεται σε συμβόλαιο του 1271.
Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο οικισμός ήταν προμαχώνας και στρατόπεδο των Χριστιανών, με σημαντικό συντονιστικό και οργανωτικό ρόλο στις Κρητικές επαναστάσεις, γεγονός που πολλές φορές προκαλούσε την οργή των Τούρκων.
Εδώ οργανώθηκε,από τον Φεβρουάριο του 1897, η επί της Αμύνης Επιτροπή των Αρχανών η οποία ανέλαβε το βάρος του συντονισμού των πολεμικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή και στην Ανατολική Κρήτη γενικότερα και αντιμετώπισε με αξιοθαύμαστη γενναιότητα τις λυσσώδεις επιθέσεις των τουρκοκρητών και του τακτικού τουρκικού Στρατού.
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μάχη της Κρήτης (Μάιος 1941 – Β ́ Παγκόσμιος Πόλεμος) το Κέντρο ∆ιοικήσεως των Ελληνικών ∆υνάμεων εγκαθίσταται στις Αρχάνες, ενώ παράλληλα λειτουργούσε πρόχειρο στρατιωτικό νοσοκομείο. Τον πρώτο χρόνο της Γερμανικής Κατοχής οργανώθηκε στις Αρχάνες το πρώτο κλιμάκιο κατασκοπείας στην Κρήτη το οποίο προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στον απελευθερωτικό αγώνα. Η παρουσία των ∆υνάμεων Κατοχής στις Αρχάνες ήταν ιδιαίτερα έντονη, αφού στο χωριό έδρευε Γερμανική Μεραρχία.
Οι Επάνω Αρχάνες είναι κωμόπολη και έδρα της Κοινότητας Αρχανών του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων, στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Αποτελεί επίσης ιστορική έδρα του Δήμου Αρχανών – Αστερουσίων και ανήκε στην Επαρχία Τεμένους.
Πηγή ιστορικών στοιχείων: archanes-asterousia.gr
