Στέκεσαι στο πιο ψηλό σημείο του χωριού και η θέα που αντικρίζεις σου κόβει την ανάσα. Περπατάς στα χωμάτινα σοκάκια του και αυτό που νιώθεις δεν υπάρχουν λέξεις για να το περιγράψεις. Απλά, αισθάνεσαι!
Αισθάνεσαι την καρδιά σου να «κόβεται» στα δυο και την ψυχή σου να δακρύζει για τον ιστορικό αυτό τόπο, για το μαρτυρικό Σχοινούδι της Ιμβρου!
Για το χωριό, που κάποτε έσφυζε από ζωή 2.500 και πλέον Ελλήνων και σήμερα μόνο τα χαλάσματα στέκουν εκεί ως αδιάψευστοι μάρτυρες της παρουσίας τους.
Εκατοντάδες ερειπωμένα σπίτια, απλωμένα σε μεγάλη έκταση ανάμεσα στα βουνά Μαδαρό και Σκάφη, έχουν να διηγηθούν τόσες μα τόσες ιστορίες, γεμάτες αγάπη, έρωτα και ευτυχία, αλλά και συγκίνηση, επιβίωση, αγωνία, φόβο, πόνο και ξεριζωμό.
Αυτή η σιωπή είναι μοναδικά εκκωφαντική! Απλώνεται από άκρη σε άκρη και «μιλάει» για το Σχοινούδι, το άλλοτε ανθηρό ελληνικό χωριό της Ιμβρου (σήμερα λέγεται Derekoy, Λαγγαδοχώρι), που άκμαζε οικονομικά και ήταν το μεγαλύτερο της Τουρκίας.
Αποκαλύπτει όμως και όσα με επιτυχία εφάρμοσε στο νησί η Τουρκία μετά το 1964 με το περιβόητο «Πρόγραμμα Διάλυσης και Τουρκοποίησης», ξεριζώνοντας ουσιαστικά με κάθε τρόπο, το ελληνικό στοιχείο που ως τότε πλειοψηφούσε.
Σήμερα, μόνο φαντάσματα περιπλανιούνται ανάμεσα στα χαλάσματα και λιγοστοί κάτοικοι. Οι Ελληνες δεν ξεπερνούν τους 40 ενώ ο πληθυσμός του χωριού αποτελείται κυρίως από σουνίτες Τούρκους και Κούρδους.
Και αν νιώθετε ένα βάρος στο στήθος καθώς και θλίψη από τις εικόνες που θα αντικρίσετε, «κρατήστε» και την ελπίδα, που φέρουν μαζί τους κάποιοι, λιγοστοί μέχρι στιγμής Ελληνες, που προσπαθούν να «αναστήσουν» και να ξαναζωντανέψουν τον τόπο τους, τον τόπο των προγόνων τους.
Η πρώτη κίνηση έχει γίνει με την αποκατάσταση κάποιων κτισμάτων και εκκλησιών. Ευελπιστούμε πως η καρδιά του ελληνισμού θα αρχίσει και πάλι να χτυπά στο Σχοινούδι, όπως συμβαίνει ήδη σε άλλα ελληνικά χωριά της Ιμβρου.
Δείτε επίσης: Ιμβρος – Αγιοι Θεόδωροι: Απόδραση στο καταπράσινο χωριό του Οικουμενικού Πατριάρχη, με τις ελληνικές εκκλησίες και τον διάσημο καφέ (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)
Σχοινούδι Ιμβρου: Η ιστορία του
Το Σχοινούδι (τουρκικά: Dereköy) είναι χωριό της νήσου Ιμβρου στην περιφέρεια Ιμβρου της επαρχίας Τσανάκκαλε της Τουρκίας. Βρίσκεται περίπου 14 χλμ. νοτιοδυτικά της διοικητικής πρωτεύουσας της Ιμβρου (της Παναγίας), δίπλα στο χωριό Αγρίδια, ενώ λίγο μακρύτερα βρίσκονται τα χωριά Αγιοι Θεόδωροι και Παναγία. Είναι το τελευταίο ελληνικό χωριό στο δυτικότερο σημείο της τουρκικής επικράτειας (βρίσκεται απέναντι από την Πλάκα της Λήμνου).
Το όνομά του προέρχεται πιθανότατα από τους σχοίνους (βούρλα) που είχε η υγρή πεδιάδα στην οποία αναπτύχθηκε ο οικισμός. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στην ενδοχώρα από τα παράλια, για να γλιτώσουν από τους πειρατές.
Εικάζεται, ωστόσο, ότι πρώτα είχε κατοικηθεί η γειτονική περιοχή Παλαίκαστρο, όπου και σήμερα διακρίνονται απομεινάρια βυζαντινού κάστρου. Ο Χάλακας υπήρξε ο πρώτος οικισμός του και ακολούθησαν η Αγία Ελένη και το Πέρα Χωριό με τις συνοικίες του Γλυνιά, Βουνάρι, Μακραβάδος και Τουρκόταφους, όλες με τις ενοριακές τους εκκλησίες, τις σκεπαστές τους βρύσες-δημόσια πλυσταριά και τη ξεχωριστή τους η καθεμία ζωντάνια και κίνηση.
Το Σχοινούδι γνώρισε σημαντική οικονομική άνθηση, καθώς η γεωγραφική απομόνωσή του από τα υπόλοιπα χωριά της Ιμβρου ώθησε τους κατοίκους του να στραφούν προς τη θάλασσα και, με ορμητήριο το προστατευμένο φυσικό λιμάνι του Πύργου, να ανοιχτούν προς τα νησιά του Αιγαίου με πρώτη τη γειτονική Λήμνο, τις ακτές της Μικράς Ασίας, τη Θράκη, τη Μακεδονία, την Κωνσταντινούπολη, ακόμη και την Αίγυπτο, αναπτύσσοντας ποικίλες εμπορικές συναλλαγές και μία εύρωστη αστική τάξη.
Λίγο πριν εκπνεύσει ο 19ος αιώνας, το Σχοινούδι διέθετε παρθεναγωγείο, αρρεναγωγείο που εξελίχθηκε σε επτατάξια Αστική Σχολή και μια αξιοσημείωτη κοινοτική οργάνωση που περιγράφεται στον «Κανονισμό Κοινότητος Σχοινουδίου», ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 1904, εφαρμόστηκε επί Ελληνικής κυριαρχίας (1912-1923) και καταργήθηκε μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Μέχρι το 1964, το Σχοινούδι ήταν ένα ανθηρό χωριό, το μεγαλύτερο της Τουρκίας, με 2.500 περίπου αμιγή ελληνικό πληθυσμό, απλωμένο σε μεγάλη έκταση ανάμεσα στα βουνά Μαδαρό (φαλακρό) και Σκάφη. Με μητροπολιτικό ναό του την Αγία Μαρίνα, που δεσπόζει περιτοιχισμένη σαν κάστρο μπροστά στο φόβο νέων συμφορών στην επίπεδη περιοχή Λειβάδια και με τα δύο του σχολεία, από τα οποία το ένα έχει κατεδαφιστεί και το άλλο μόλις που στέκει κατεστραμμένο, περιμένει δικαίωση…
Από την ακμή, στον αφανισμό και την ερήμωση
Το πρώτο πράγμα που έκανε η νέα τουρκική διοίκηση όταν απέκτησε την κυριαρχία της Ιμβρου, ήταν να αποκλείσει από τους αυτόχθονες κατοίκους τη νευραλγικής σημασίας περιοχή του Πύργου. Ετσι η επικοινωνία και οι συνεργασίες των Σχοινουδιωτών με τον «έξω κόσμο» διακόπηκαν, με αρνητικές αλλά όχι δραματικές, αρχικά, επιπτώσεις στη ζωή του τόπου.
Φωτισμένοι ιεράρχες και άνθρωποι των γραμμάτων με τις δημιουργικές τους ιδέες και το εμπνευσμένο και επίμονο κοινωνικό και πολιτιστικό τους έργο, αλλά και η κατασκευή δρόμων που συνεισέφερε στη βελτίωση της συγκοινωνίας και των μεταφορών στο εσωτερικό του νησιού, οδήγησαν σε μια νέα άνθηση.
Μέχρι και πριν το 1964, το Σχοινούδι άκμαζε, με πλήθος εμπορικές, βιοτεχνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες συγκεντρωμένες στην Πιάτσα του, μια έκταση 15 περίπου στρεμμάτων στο κέντρο περίπου των συνοικιών του, που έσφυζε από ζωή. Σε αυτές συγκαταλέγονταν δύο κινηματογραφικές αίθουσες και τα λεγόμενα «καζίνα», χώροι ψυχαγωγίας και διασκέδασης.
Οι τουρκικές αρχές, ωστόσο, δεν έβλεπαν με καλό μάτι την πρόοδο και την ανάπτυξη του τόπου από το ελληνικό στοιχείο. Το λεγόμενο «Πρόγραμμα Διάλυσης και Τουρκοποίησης» μπήκε σε εφαρμογή το 1964, με σκοπό να τη ματαιώσει δια παντός. Η εγκατάσταση στον κάμπο του Σχοινουδίου «Ανοικτών Αγροτικών Φυλακών» με τους βαρυποινίτες τροφίμους τους να κυκλοφορούν ελεύθερα στο χωριό, βιαιοπραγώντας και τρομοκρατώντας τους φιλήσυχους κατοίκους και λεηλατώντας τις περιουσίες τους, ήταν το πρώτο «μέτρο» μιας μεθοδικά σχεδιασμένης εθνικής εκκαθάρισης εις βάρος του ελληνικού στοιχείου.
Ακολούθησε η ολοσχερής απαλλοτρίωση από το τουρκικό κράτος του μεγάλου κάμπου του Σχοινουδίου, του συνόλου των πεδινών αγροικιών και του οικισμού του Πύργου, με αποτέλεσμα την παύση κάθε οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή. Το τελικό πλήγμα κατάφερε η απαγόρευση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και η παρεμπόδιση των θρησκευτικών ελευθεριών με καταστροφές και λεηλασίες εκκλησιών και ξωκλησιών και απειλητικές συγκεντρώσεις καταδίκων και εποίκων έξω από τους ναούς κατά την τέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων των κατοίκων.
Το 1984, από τους 2.500 Ελληνες κατοίκους του Σχοινουδίου είχαν μείνει στην πατρίδα τους μόνο 60. Σήμερα, δεν ξεπερνούν τους 40. Συνολικά, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή έχει 265 κατοίκους (κατά το 2014), κατά κύριο λόγο Τούρκους και Κούρδους.
Πηγή ιστορικών στοιχείων: imvrosisland.org
